Nieuws

Blog | Huisartsenzorg van de toekomst

19 mei, 2021

De coronapandemie heeft de huisartsenzorg in Nederland (en daarbuiten) het afgelopen jaar voor een enorme uitdaging gesteld. Toch heeft dit ook geleid tot creatieve – veelal digitale –  initiatieven om patiënten zo goed mogelijke zorg te blijven bieden, ook als face-to-face afspraken niet mogelijk waren.

Waar vóór corona vaak nog beren op de weg gezien werden bij de inzet van digitale toepassingen in de huisartsenpraktijk, hebben we het afgelopen jaar vooral kennis gemaakt met de mogelijkheden en positieve aspecten van eHealth. De uitdaging is nu om deze positieve trend vast te houden en te voorkomen dat we niet terugvallen naar het ‘oude normaal’, maar juist vanuit het ‘nieuwe normaal’ de inzet van eHealth verder personaliseren en optimaliseren, om ook in de toekomst de juiste zorg op de juiste plek en het juiste moment te kunnen bieden. De Internationale Dag van de Huisarts biedt een mooie gelegenheid om te reflecteren en na te denken hoe we de zorg in de toekomst het beste kunnen inrichten.

Digitalisering in de coronacrisis
Digitalisering van de zorg is door de coronacrisis in een stroomversnelling gekomen. Alhoewel eHealth al langer wordt gezien als mogelijk middel om de zorg efficiënter, persoonlijker, toegankelijker en betaalbaarder te maken, heeft de implementatie van eHealth in de huisartsenzorg pas afgelopen jaar een vlucht genomen. Een onderzoek door het Nivel toonde aan dat huisartsen de meerwaarde van eHealth inzien en dat ruim 98% van de huisartsen één of meer vormen van eHealth is gaan gebruiken. De meest ingezette digitale toepassingen zijn het e-consult, online recepten aanvragen, beeldbellen en teleconsultatie. De inzet van deze digitale vormen van zorg hebben er vrijwel zeker aan bijgedragen dat huisartsen al snel na het begin van de pandemie weer het normale aantal patiënten konden zien, klik hier voor meer informatie hierover.

Duurzaamheid van geïmplementeerde digitale toepassingen
Inmiddels lijkt het einde van de coronacrisis in zicht en kunnen we binnenkort terug naar het ‘oude normaal’. De vraag is welke plaats digitale innovaties in dit ‘nieuwe oude normaal’ zullen innemen. Een deel van de huisartsen gaf in een vervolgonderzoek van het Nivel aan dat zij meer zorg op afstand willen blijven leveren, met name voor ‘kleine kwalen’ en geprotocolleerde zorg.

Zorg op afstand lijkt door veel jonge en/of hoger opgeleide patiënten snel opgepakt te worden en wordt door hen als zeer prettig ervaren. Anderzijds bleek gebruik van eHealth door patiënten met een hogere leeftijd, taalbarrière en/of lage sociaaleconomische status niet altijd haalbaar. Tegelijkertijd lijken er ook voor deze patiëntengroepen kansen te liggen wat betreft de inzet van eHealth, mits de toepassing wordt aangepast aan de behoefte van de individuele patiënt en voldoende ondersteuning geboden wordt. Zo blijkt uit onderzoek dat ouderen door de inzet van technologie langer thuis kunnen blijven wonen en een betere kwaliteit van leven hebben (zie het rapport hierover op TechnologieVoorThuis.nl en/of een rapport over iZi-pilots in Den Haag).

De juiste zorg, op de juiste plek en op het juiste moment
eHealth kan ertoe bijdragen dat de juiste zorg, op de juiste plek en op het juiste moment geleverd wordt. Het afgelopen jaar is in veel praktijken een achterstand ontstaan wat betreft de reguliere geprotocolleerde zorg, zoals cardiovasculair risicomanagement (CVRM) en diabeteszorg. eHealth kan worden ingezet als middel om deze achterstand in te halen, en de zorg ook voor de toekomst efficiënt in te richten. Zo zijn er toepassingen waarmee patiënten thuis bepaalde (vitale) parameters kunnen meten. Aan de hand daarvan kan worden bepaald of een face-to-face consult nodig is. Op deze manier kan de tijd van de huisarts en praktijkondersteuners worden ingezet voor de patiënten waar dit het hardst voor nodig is.

Blik op de toekomst
Alhoewel de implementatie van eHealth een behoorlijke vlucht genomen heeft en veel huisartsen de meerwaarde van eHealth hebben ervaren (1), ligt de focus tot nu toe met name op relatief simpele en bestaande toepassingen. Zo kunnen patiënten in steeds meer praktijken online afspraken maken, herhaalrecepten aanvragen of medische vragen stellen.

Meer geavanceerde toepassingen, zoals bijvoorbeeld telemonitoring, worden echter nog relatief weinig gebruikt in de huisartsenpraktijk. In het ziekenhuis wordt telemonitoring al wel op grotere schaal ingezet. Zo kunnen LUMC-patiënten met COVID-19, na een myocardinfarct en met diverse andere aandoeningen, op afstand worden gemonitord. Het thuis monitoren van deze patiënten heeft geleid tot een hoge patiënt tevredenheid en daling van het aantal ziekenhuisopnames.

Innovatie in de huisartsenpraktijk
Waar kun je als huisarts op letten als het gaat om het inzetten van nieuwe eHealth toepassingen in de praktijk? Gezien het grote aanbod van eHealth toepassingen kan het moeilijk zijn om hier de juiste keuze in te maken. Vanuit het National eHealth Living Lab (NeLL) is een artikel gepubliceerd waarin 6 voorwaarden worden beschreven voor het (ontwikkelen en) implementeren van veilige en wetenschappelijk onderbouwde eHealth toepassingen: 

1) Co-creatie: zorg dat de juiste stakeholders betrokken zijn; 
2) Hybride zorg (blended care): combineer eHealth met face-to-face zorg; 
3) Individueel & inclusief: zorg voor gebruiksvriendelijke toepassingen op maat, met aandacht voor kwetsbare groepen en mensen met minder goede digitale- of gezondheidsvaardigheden; 
4) Globaal: implementeer eHealth niet alleen voor wijken met een hoge sociaaleconomische satus, maar juist ook in achterstandswijken; 
5) Evidence-based: kies voor eHealth toepassingen waarvan de effectiviteit is aangetoond middels wetenschappelijk onderzoek  en integreer het werken met eHealth in het onderwijs; 6) Ethiek: houdt rekening met ethische aspecten, privacy en veiligheid.

Wilt u meer weten over de inzet van eHealth? Neem dan gerust contact met ons op via info@nell.eu.

Over de auteurs van dit artikel:
Dr. Annelieke Petrus is huisarts in opleiding en postdoc onderzoeker bij het National eHealth Living Lab van de afdeling Public Health en Eerstelijns Geneeskunde van het LUMC.
Dr. Marise Kasteleyn is assistant professor bij het National eHealth Living Lab van de afdeling Public Health en Eerstelijns Geneeskunde van het LUMC.

Bronnen:
1 – Telemonitoring for Patients With COVID-19: Recommendations for Design and Implementation. J Med Internet Res 2020;22(9):e20953 | DOI: 10.2196/20953.

2 - Effect of Smartphone-Enabled Health Monitoring Devices vs Regular Follow-up on Blood Pressure Control Among Patients After Myocardial Infarction: A Randomized Clinical Trial. JAMA Netw Open. 2020;3(4):e202165. | doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.2165
 

Meld je aan voor de gratis updates

Blijf betrokken bij het laatste nieuws van NeLL met de gratis updates.