Nieuws

Blog | De (eHealth-)gebruiker heeft altijd gelijk

11 februari, 2021

Door  Liselot van den Berg, Anke Versluis, Cynthia Hallensleben

Steeds vaker worden digitale toepassingen, zoals apps, ingezet in de zorg. Deze digitale tools kunnen patiënten ondersteunen bij het omgaan met hun ziekte. Het is het belangrijk om daarbij in ogenschouw te nemen dat zo’n toepassing past in het dagelijks leven van de eindgebruiker. Toch is er vaak een discrepantie tussen het bedoelde en het daadwerkelijke gebruik van een tool. Om bijvoorbeeld een app goed te laten aansluiten bij de behoeften van een eindgebruiker, is het zaak de eindgebruiker vanaf het ontwikkelproces mee te nemen om op die manier het gebruik van de tool te optimaliseren. Als eindgebruiker weet je immers het beste wat je verlangt en nodig hebt. De (eHealth-)eindgebruiker heeft altijd gelijk.

Hoe ontwikkel je een optimale digitale eHealth tool?
NeLL brengt bij het ontwikkelen van eHealth tools relevante stakeholders met elkaar in contact. Daarbij kun je denken aan: patiënten, zorgverleners, onderzoekers en software ontwikkelaars.

Als eerste wordt nagegaan of er überhaupt behoefte is aan een nieuwe eHealth tool. Is die bepaalde app eigenlijk wel vernieuwend? Is er wellicht al een vergelijkbare toepassing beschikbaar? Blijkt er een duidelijke behoefte te zijn, dan brengen dedicated NeLL onderzoekers in kaart wat de specifieke wensen en behoeften zijn van de eindgebruikers. Welke functies moet de app hebben?  Een uitgebreide inventarisatie vormt de basis voor de ontwikkeling van zo’n nieuwe eHealth tool.

NeLL fungeert hierbij als schakel tussen de eHealth-ontwikkelaar en de eindgebruikers. Op deze manier wordt een volwaardig eHealth product gerealiseerd: een eHealth tool die relevant is én die aan de wensen en eisen voldoet van de eindgebruiker.

De kracht van co-creatie
Participatory design (co-creatie) is hierbij een grote kracht omdat eindgebruikers nauw betrokken worden bij de totstandkoming van bijvoorbeeld een app. In dit type design wordt er in minimaal twee fases (of rondes) input gevraagd aan de eindgebruikers en eventueel andere belanghebbenden. De opgedane kennis zorgt ervoor dat de app aansluit bij de wensen en behoeften van de gebruikers. In de verschillende fases of rondes staat het plannen, ontwikkelen, testen en het geven van feedback centraal. 

Casus | Astma app
De ontwikkeling van de Astma app is bij uitstek een sterk voorbeeld als het gaat om het toepassen van co-creatie.

In Nederland hebben naar schatting 640.000 mensen de diagnose astma. Mensen met astma krijgen vaak medicatie voorgeschreven die een benauwdheidsaanval snel kan verlichten (snelwerkende longwegverwijders, short-acting beta2-agonist (SABA)*) en eventueel medicatie waarmee de ontstekingen in de longen kunnen worden tegen gegaan (onderhoudsmedicatie) .

Mensen met astma gebruiken al snel SABA, omdat het direct een gevoel van verlichting geeft. Onderzoek heeft echter aangetoond dat overmatig gebruik, denk aan meer dan twee keer per week, schadelijk is. Het verhoogt het risico op longaanvallen [1]. En een verhoging in het aantal longaanvallen is gerelateerd aan meer astma-gerelateerde ziekenhuisopnames en bezoeken aan de spoedeisende hulp [2]. 

Onvoldoende inzicht in eigen medicatiegebruik is een reden voor frequent gebruik van SABA [3]. Om mensen meer inzicht te geven in hun medicatiegebruik kunnen digitale toepassingen een uitkomst bieden. Daarnaast kunnen dit soort tools helpen om mensen meer vertrouwen te geven in hoe zij omgaan met hun aandoening maar ook om hun kwaliteit van leven te verbeteren. De Astma app is ontwikkeld om mensen met astma meer inzicht te geven in hun SABA gebruik. De eindgebruikers zijn nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling en totstandkoming van de app. 

Het resulteerde in een app waar mensen met astma eenvoudig SABA-gebruik kunnen registeren. Ook kunnen astmaklachten en de prikkels van de klachten in deze app worden geregistreerd. Een grafiek geeft inzicht in hoe het SABA-gebruik, de astmaklachten en de prikkels aan elkaar zijn gerelateerd. De hoeveelheid SABA die ingenomen mag worden is in lijn met de richtlijnen van het NHG, maar kan in de app worden aangepast als de gebruiker een ander advies heeft gekregen van zijn of haar behandelaar. Ook biedt de app educatie over astma. 

Het doel van de Astma app

  • De app helpt mensen met astma met het verkrijgen van ziekte-inzicht; met name gericht op de relatie tussen prikkels, luchtwegklachten en medicatiegebruik.
  • De app is een hulpmiddel bij het signaleren van SABA overgebruik. De gebruiker kan, tijdens een consult met de zorgverlener, laten zien hoe het de afgelopen periode is gegaan. Ook kan de app als hulpmiddel worden geadviseerd door bijvoorbeeld de apotheker wanneer er signalen zijn van frequente SABA prescripties. 
  • Ziekte-inzicht en medicatietrouw kunnen bevorderd worden door het ondersteunen van zelfmanagement.

Wetenschappelijk onderzoek
De Astma app is begin dit jaar gelanceerd. Op dit moment doet een groep NeLL onderzoekers onderzoek naar de effectiviteit van de app. Vanzelfsprekend zullen wij de opgedane inzichten op deze website delen.

 

* Ook bekend als blauwe inhalator / noodmedicatie / zo nodig medicatie / kortwerkende luchtwegverwijder / salbutamol / terbutaline.
[1] Stanford et al., 2012, Ann Allergy Asthma Immunol
[2] FitzGerald et al., 2017, Respir Med
[3] Amin et al., 2020, Patient Prefer Adherence

 
Meld je aan voor de gratis updates

Blijf betrokken bij het laatste nieuws van NeLL met de gratis updates.