Update: medische veldnorm AI gereed – review gestart
13 augustus, 2021
Sinds 2020 wordt door een brede groep experts en betrokkenen gewerkt aan een veldnorm voor het beoordelen van de (medische) kwaliteit en effectiviteit van voorspellende Artificiële Intelligentie(AI)-gestuurde algoritmen voor gezondheid en zorg. Afgelopen najaar is een team van experts en vertegenwoordigers van (koepel)organisaties gestart met de eerste stappen in de ontwikkeling van de norm. Door een zestal werkgroepen is vervolgens gewerkt aan een eerste versie van de veldnorm. Deze is nu gereed en de review is gestart. Naar verwachting is deze versie van de veldnorm in december 2021 voor iedereen beschikbaar.
De veldnorm wordt door en voor het veld ontwikkeld. De werkgroepen en actieteamleden merken dat er belangstelling is voor de norm. Dat is ook niet vreemd, AI heeft de potentie om enorme impact op de kwaliteit van onze zorg en gezondheid te hebben. Het toepassen van AI in de gezondheidszorg kan zorgverleners namelijk ondersteunen met voorspelmodellen voor preventie, diagnostiek, prognostiek, screening of behandeling, inclusief het accuraat beoordelen en samenvatten van data uit bijvoorbeeld beeldvorming, laboratorium testen, of gesproken teksten.
Vantuit NeLL zijn collega's Jiska Aardoom, Hine van Os en Niels Chavannes betrokken bij de ontwikkeling van deze norm.
Hulpmiddel voor alle sectoren in de zorg
Een medisch inhoudelijke veldnorm kan zorgverleners in alle sectoren helpen om de kwaliteit van aangeboden AI te beoordelen en helpt ontwikkelaars om kwalitatieve, betrouwbare AI te ontwerpen en realiseren. Inzicht in criteria en bijbehorende normen om kwaliteit van AI vanuit medisch perspectief te toetsen helpt bovendien vertrouwen in AI voor gezondheid te realiseren. Een medisch inhoudelijke (veld)norm draagt ook bij aan uniformiteit en het proces van markttoelating en vergoeding door verzekeraars.
De veldnorm is relevant voor:
-Toepassers (denk aan zorgprofessionals, zorgaanbieders, medische en wetenschappelijke verenigingen, onderwijs, IT leveranciers en Burgers)
- Ontwikkelaars (dank aan de verantwoordelijk ontwikkelaars, validatoren, onderzoekers, datamanagers en data leveranciers)
- Controlerende instanties (denk aan (Intern) toezichthouders, Notified bodies, privacy officers, verzekeraars, reviewers)
- Maatschappelijke partijen (denk aan Patiënt(en)-(verenigingen), belangenpartij, Politieke partijen etc.
Totstandkoming van de veldnorm
Het actieteam is gestart op basis van de resultaten van een literatuuronderzoek uitgevoerd door het UMCU en het LUMC naar wetenschappelijke kwaliteitscriteria voor predictive AI. Naar aanleiding van het onderzoek is een overzicht gemaakt van de beschikbare nationale en internationale richtlijnen en criteria voor de ontwikkeling, validatie, evaluatie en implementatie van AI in de medische sector. Dit is vastgelegd in een rapport.
De focus is gelegd op voorspellende AI-algoritmen (AI prediction algorithms, ofwel AIPA’s) die onderdeel zouden kunnen worden van een medisch hulpmiddel zoals beschreven in de MDR (Medical Device Regulation). Het gaat om hulpmiddelen die zich als medisch profileren, waarbij het beoogde gebruik leidend is. In het rapport zijn verder 6 fasen onderkend voor het ontwikkelen, valideren, implementeren en toepassen van AIPA’s.
Minimale eisen en aanbevelingen
Voor elk van de 6 fasen zijn vervolgens werkgroepen samengesteld. Clinici, norm experts, epidemiologen, datamanagers, ethici, statistici, beleidsmedewerkers, kwaliteitsmedewerkers, data scientists en AI experts werkzaam bij verschillende organisaties in het zorgveld, ze hebben allemaal een bijdrage geleverd. De werkgroepen zijn digitaal bijeengekomen en hebben minimale eisen en aanbevelingen voor iedere fase opgesteld. Het resultaat: een eerste versie van de veldnorm voor medische AI.
Review gestart
In de komende periode worden er twee soorten reviews uitgevoerd: allereerst krijgen de werkgroepleden de gelegenheid om het gehele werk te beoordelen. Daarnaast hebben een veertigtal beoogde gebruikers van de veldnorm zich bereid gevonden om vanuit het gebruikersperspectief hun bevindingen te delen. Ook zullen er praktijktesten en spiegelsessies met het veld plaatsvinden.
Inzet betrokkenenDeze eerste versie van de veldnorm is bereikt door de inzet van vele betrokkenen. In het bijzonder de werkgroepleden die actief hebben deelgenomen en betrokken zijn bij het gehele proces.
Werkgroepleden:
Fase 1: Paul Agra, Amy Eikelenboom, Andre Dekker, Christian van Ginkel, Saskia Haitjema, Martine de Vries.
Fase 2: Gabrielle Davelaar, Desy Kakjay, Evangelos Kanoulas, Kicky van Leeuwen, Joran Lokkerbol, Daniel Oberski.
Fase 3: Huib Burger, Daan van den Donk, Vincent Stirler, Wouter Veldhuis, Bart-Jan Verhoeff.
Fase 4: Giovanni Cina, Marcel Hilgersom, Maurits Kaptein, Floor van Leeuwen, Martijn van der Meulen, Egge van der Poel.
Fase 5: René Drost, Sade Faneyte, Leo Hovestadt, Teus Kappen, Ewout Steyerberg, Jonas Teuwen, René Verhaart.
Fase 6: Nynke Breimer, Bart Geerts, Anne de Hond, Lysette Meuleman, Karen Wiegant, Laure Wynants.
De werkgroepen zijn inhoudelijk begeleid door Maarten van Smeden en Ilse Kant, met ondersteuning van Roy Tomeij, Pieter Boone en Rachel Peeters.
Aan de eerste versie van de veldnorm hebben naast Maarten van Smeden en Ilse Kant verder mee geschreven: Carl Moons, Lotty Hooft, Hine van Os en Niels Chavannes.
De komende periode zullen de actieteamleden zich verder buigen over de verdere strategie voor review, (door)ontwikkeling en beheer. De actieteamleden op dit moment zijn: Jan Jaap Baalbergen (NFU), Robert Geertsma (RIVM), Klaas Gommers (Federatie Medisch Specialisten), Dennis Japink (ZN), Carl Moons (UCMU), Rozemarijn Pennings (InEen), Marlies Schijven (Amsterdam UMC), Jaap Schrieke (GGZ Nederland), Inge Steinbuch (ActiZ), Jos Schimmelpennink (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen), Stefan Visscher (Federatie Medisch Specialisten) en Laurine Keulemans (Ministerie van VWS).
Wilt u op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen, abonneer u dan op de nieuwsbrief ‘Waardevolle AI voor gezondheid’ via datavoorgezondheid.nl. In deze nieuwsbrief worden de ontwikkelingen en evenementen (spiegelsessies) aangekondigd.